Philippa Roxby
BBC Sağlık Muhabiri
Her kadın menopoza girer ve belirtileri genellikle 40’lı yaşların ortalarında başlar.
Peki menopoz döneminde vücutta neler oluyor?
Menopoz nedir?
Menopoz, bir kadının adet döngüsünün yumurtalık aktivitesinin kesilmesi ile kalıcı olarak kesilmesi anlamına gelir.
Bu ortalama olarak 51 yaş civarında olur.
Menopozdan önce, adetin düzensiz hale geldiği döneme perimenopoz denir.
Bu bir varsayım olarak 46 yaş civarında başlar.
Perimenopoz sırasında birçok kadının adetleri düzensizleşir veya ağırlaşır.
Bazı kadınlar daha önce yaşamadıkları duygusal ve fiziksel sorunlarla karşılaşırlar.
12 aydır adet görmediyseniz, geriye dönüp menopoza girdiğinizi (son adet döneminiz) söyleyebilirsiniz.
Bazı kadınlarda bu süreç gerek doğal nedenlerle gerekse hastalık ya da çeşitli tedaviler nedeniyle daha erken yaşanabilmektedir.
Menopoz neden olur?
Menopoz sırasında hormon seviyeleri, özellikle adet döngüsünü kontrol eden östrojen değişir.
Kadınlar yaşlandıkça yumurtalıklar daha az yumurta üretir, östrojen seviyeleri dalgalanır ve sonra yavaş yavaş düşer.
Bu menopoz semptomlarına neden olur.
Bu sürecin bir günde gerçekleşmemesi adettendir.
Östrojen seviyesinin düşmesi birkaç yıl alabilir ve hormon düştüğünde düşük kalarak vücutta çeşitli değişikliklere neden olur.
Yumurtalıklar tamamen yumurta üretmeyi bıraktığında, hamilelik artık mümkün değildir ve bu noktada menopoz meydana gelir.
Semptomlar neler?
Menopoz ve menopoz öncesi dönem her kadını farklı şekilde etkileyebilir.
Azalan östrojen seviyeleri beyni, adetleri, cildi, kasları ve ruh halini etkileyebilir.
Bu süreçte birçok farklı semptom yaşanabilir ve hangi semptomun ne zaman görüleceği kişiden kişiye değişir.
En yaygın semptomlar:
Eklem ağrıları, cilt kuruluğu, beyin bulanıklığı denilen hafıza sorunları ve odaklanma güçlüğü de sıkça dile getirilen diğer belirtiler arasında.
Kadınların yaklaşık yüzde 75’i bir veya daha fazla semptom yaşıyor.
Menopoza giren kadınların dörtte biri şiddetli semptomlar yaşadıklarını söylüyor.
Bu semptomların süresi 7 yıla kadar uzayabilir.
Kadınların üçte biri şikayetlerinin daha uzun sürdüğünü bildiriyor.
Doğum kontrol hapı kullanıyorsanız, adet dönemlerinizi farklı şekillerde etkileyebileceği için menopoza girdiğinizi anlamak zor olabilir.
Sıcak basmalara ne sebep olur?
Sıcak basmalarının ana nedeni östrojen eksikliğidir.
Östrojen beyinde vücut ısısını düzenleme görevini yerine getirir.
Normalde vücut sıcaklık değişimleriyle kendi başına başa çıkar, ancak östrojen eksikliği olduğunda vücudun doğal termostatı bozulur ve beyin vücudun aşırı ısındığını düşünür.
Östrojen ruh halini de etkileyebilir.
Hormon, ruh halini kontrol eden beyin reseptörlerindeki kimyasallarla etkileşime girdiğinde, düşük düzeyde kaygı ve duygudurum bozuklukları meydana gelebilir.
Etkilenen başka hormonlar var mı?
Evet, progesteron ve testosteron. Ancak bu hormonlar östrojen eksikliği kadar etkili değildir.
Progesteron, vücudu her ay hamilelik için hazırlamaya yardımcı olur ve yumurtlama durduğunda ve adet kanaması sona erdiğinde azalır.
Kadınlar tarafından üretilen yüksek testosteron seviyeleri, güç ve cinsel dürtü ile ilişkilidir.
Testosteron vücutta 20 yaşından itibaren azalmaya başlar.
Bazı kadınların desteğe ihtiyacı olabilir.
Menopoz için bir test var mı?
Menopozu teşhis etmek için testler var ama uzmanlar bunların 45 yaşından sonra işe yaramadığı konusunda hemfikir.
Adet döngüsündeki değişiklikleri ve diğer semptomları bir doktorla tartışmanın daha yararlı olacağı belirtilmektedir.
Menopoz testi vücuttaki FSH (folikül uyarıcı) hormonunu ölçer.
Ancak vücuttaki hormonlar sürekli değiştiği için testlerin gerçek bir tespit yapması çok zordur.
Kadınlar adetleri düzensiz olsa bile hamile kalabilirler.
Uzmanlar 55 yaşına kadar cinsel ilişki sırasında korunmayı öneriyor.
Semptomları azaltmak için rastgele bir tedavi var mı?
Hormon takviyesi tedavisi (HRT), menopoz döneminde azalmaya başlayan ve menopoz semptomlarını hafifletmeye yardımcı olan östrojen gibi hormonları yeniler.
Ancak daha önce kanser geçirmiş veya kan pıhtılaşması ve yüksek tansiyon geçirmiş kişiler için bu tedavi uygun olmayabilir.
Kadınlarda semptomları doğal olarak azaltmak için:
Öte yandan, soya ve kırmızı yoncada bulunan fitoöstrojeni yemenin semptomlara yardımcı olabileceğini ve D vitamini takviyelerinin kemik sağlığını iyileştirebileceğini öne süren bazı araştırmalar var.
Menopozdan sonra ne olur?
Son adet görmeden bir yıl sonra postmenopozal döneme girilir.
Östrojen üretiminin tamamen kesilmesi ile kemikler ve kalp üzerinde uzun süreli bir etki oluşur.
Bu etkilerin birden fazlası yaşlanmanın doğal bir modülüdür.
Ancak dünyada artan yaşam süresi ile birlikte artık kadınlar hayatlarının üçte birinden fazlasını menopozdan sonra yaşıyor.
